BŁĘDNE STRATEGIE ZACHOWANIA
| CEL DZIECKA | TY CZUJESZ SIĘ: | ZAZWYCZAJ REAGUJESZ: | ODPOWIEDŹ DZIECKA | ZA ZACHOWANIEM DZIECKA KRYJE SIĘ PRZEKONANIE, ŻE: | ABY POMÓC W OSŁABIENIU TEGO PRZEKONANIA I ZAREAGOWAĆ W SPOSÓB MOTYWUJĄCY I ZACHĘCAJĄCY: | |
| N A D M I E R N A U W A G A | zwrócenie na siebie uwagi, chociaż sytuacja tego nie wymaga (aby ktoś się nim zajął, potrakto- wał w specjalny sposób | zirytowany, rozdrażniony, zmartwiony, winny | przypominając namawiając, wyręczając dziecko, robiąc za nie rzeczy, które mogłoby zrobić samo | na pewien czas przestaje, ale wkrótce podejmuje ten sam albo podobny sposób zachowania | Jestem ważny (przynależę) tylko wtedy, kiedy jestem zauważany i traktowany w specjalny sposób. Jestem tylko wtedy, kiedy się mną zajmujesz. | ZAUWAŻ MNIE— WŁĄCZ MNIE. Spędź specjalny czas z dzieckiem – lista, docenianie. Poproś o zrobienie czegoś konstruktywnego. „Widzę cię i będę wdzięczna jak pomożesz….” (w domyśle: zamiast np.: marudzić, przeszkadzać, upominać się o uwagę). Przytulaj, dotykaj, poproś o przytulenie. (przytul/dotknij mówiąc: „nie kochanie, za 10 minut”). Zrób coś nieoczekiwanego: rozśmiesz, opowiedz anegdotę, zaproponuj mini gimnastykę. Ustal specjalne gesty, którymi pokażesz, o co ci chodzi (dotknij, pogłaszcz). Mów kiedy coś jest możliwe „Słyszę Cię i mogę porozmawiać z Tobą na dworze”. Nie mów nic dwa razy, działaj. Unikaj specjalnego traktowania (szczególnie, jeśli nie masz ochoty na nie). |
| B Ł Ę D N A W Ł A D Z A | władza (być szefem) | sprowokowany, postawiony w obliczu wyzwania, zagrożony, pokonany zraniony, | walcząc, poddając się, myśląc: „Nie ujdzie ci to na sucho” albo: „Ja ci pokażę”, chcąc mieć rację | Intensyfikacj a złego zachowania, buntownicza uległość, czuje, że wygrało, jeżeli jesteś zdenerwow any, bierna władza | Przynależę tylko wtedy, kiedy jestem szefem lub kontroluję sytuację albo, kiedy udowodnię, że nikt oprócz mnie nie może być szefem. „Nie zmusisz mnie do niczego” | POZWÓL MI POMÓC— DAJ MI WYBÓR. Wyjdź z koła walki o władzę, wycofaj się z konfliktu. Przyznaj, że nie możesz go do niczego zmusić, i poproś o pomoc, („Co mogę zrobić, abyś lepiej poczuł się z moją decyzją, której nie zmienię”) Poproś o pomoc (dzieci). Zachęcaj. Skieruj władzę we właściwym kierunku. Zdecyduj, co ty chcesz zrobić. Nie mów, działaj. Niech szefem będzie wcześniej ustalony plan Nie walcz i nie poddawaj się. Wycofaj się z konfliktu. Uspokój się. Bądź stanowcza i uprzejma. Niech szefem będzie ustalony plan. Buduj wzajemny szacunek, wyraź zrozumienie dla emocji. Daj ograniczony wybór. Uzyskaj pomoc w ustaleniu , rozsądnych ograniczeń, („Czego według Ciebie powinniśmy się trzymać?). |
| Z E M S T A | zemsta (zrewanżować się) | oburzenie, ból i poczucie zranienia, zawód lub niedowierza nie | mszcząc się, szukając rewanżu, myśląc: „Jak mogłeś mi to zrobić? | Zemsta, ranienie innych, niszczenie przedmiotó w, szukanie rewanżu. nasilenie tego samego złego zachowania albo wybór innej metody | Wydaje mi się, że nie przynależę; czuję się zraniony, więc będę ranił innych. Nikt mnie nie kocha, nikt mnie nie lubi | JESTEM ZRANIONA. Pogódź się z tym, że czujesz się zraniony i wyjdź z koła zemsty – to tylko błędny cel. Skup się na dziecku, zakładając jego pozytywne intencje „Twoje zachowanie mówi mi, że czujesz się zraniony. Czy możemy o tym porozmawiać?” Unikaj kary i zemsty. Uważnie słuchaj. Wyraź swoje uczucia. Zachęcaj do pokazania silnych stron. Weź odpowiedzialność za swoje zachowanie/wkład w sytuację i przeproś jeśli nieumyślnie zadałaś ból. Wysłuchaj dziecka z uwagą i postaraj się zrozumieć jego punkt widzenia. Wyraź troskę i wesprzyj dziecko |
| B R A K W I A R Y | brak wiary w siebie (poddać się i mieć spokój) | brak nadziei, bezradność i poczucie bycia pokonanym | poddając się, wyręczając, udzielając zbędnej pomocy | Dalsze wycofanie się, bierność, brak poprawy, brak odpowiedzi | Nie wierzę, że mogę przynależeć, więc przekonam wszystkich, że nie mogą niczego ode mnie oczekiwać. Jestem beznadziejny i niezdolny. Nie ma sensu próbować, bo i tak nic mi się nie uda. | NIE SPISUJ MNIE NA STRATY. Pokaż, że wierzysz w dziecko. Posuwaj się do przodu małymi krokami. Przestań krytykować. Chwal za każdą, nawet najmniejszą próbę działania. Skoncentruj się na zaletach. Nie okazuj litości. Nie poddawaj się. Stwórz szansę. odniesienia sukcesu. Ucz umiejętności. Pokazuj, jak coś zrobić. Ciesz się razem z dzieckiem. Wykorzystaj jego zainteresowania. Zachęcaj, zachęcaj, zachęcaj. Przypomnij wcześniejsze, konkretne sukcesy |
DLACZEGO CZASEM NAM TRUDNO I TRUDNO NAM WPROWADZIĆ ZMIANY?
Tajemnica tkwi w mózgu.
”Mózg jak na dłoni” (dr Daniel Siegel i mary Hartzell)
- Pień mózgu (nadgarstek i dłoń) odpowiada za instynkt przetrwania: reakcja walki/ucieczki lub zamrożenia, dba o podstawowe czynności życiowe i bezpieczeństwo. Działanie automatyczne.
- Śródmózgowie, ciało migdałowate (kciuk) to radar bezpieczeństwa mózgu, odpowiada za przetwarzanie emocji i przechowywanie wspomnień. Ta część mózgu ostrzega o niebezpieczeństwie.
- Kora mózgowa (palce otaczające kciuk) odpowiada za postrzeganie, czynności motoryczne, mowę, wyższe czynności poznawcze i myślenie, planowanie…
- Kora przedczołowa (paznokcie) łączy pozostałe części mózgu jak centrala telefoniczna, która zapewnia dotarcie wiadomości we właściwe miejsca. To tu mózg przetwarza informacje i to tu mamy: rozumienie uczuć innych, umiejętność uspokajania się, umiejętność dokonywania wyborów, moralność, umiejętność wczuwania się w sytuację innych (odczytywanie języka ciała), tu jest intuicja, samoświadomość, uwolnienie od lęków.
Gdy jesteśmy zestresowani, przytłoczeni, mamy traumatyczne czy bolesne przeżycia, kora przedczołowa odskakuje. Tracimy kontrolę, tracimy „łączność w centrali” i przestajemy się uczyć. Aby się zaangażować i uczyć, potrzebujemy się uspokoić i przywrócić funkcjonalność korze przedczołowej. A gdy „klapka odskoczy”, wtedy ratunkiem jest POZYTYWNA PRZERWA i zastosowanie KOŁA RATUNKOWEGO.
BŁĘDNE STRATEGIE ZACHOWANIA – praca z tabelką
- Pomyśl o sytuacji między Tobą a dzieckiem, w której ostatnio sobie nie poradziłeś. Zapisz ja w paru słowach. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- Co czułeś? ………………………………………………………………………………………………………………………………
- Jak zareagowałeś? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
- Jak dziecko odpowiedziało na Twoją reakcję? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- W oparciu o pkt. 1-4 ustal, jaki był błędny cel dziecka? (UWAGA, WŁADZA, ZEMSTA, BRAK WIARY) …………………………………………………………………………………………………………………………………
- Jakie przekonanie stoi za tym celem? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- Jaki jest kod (w tabelce: zachęcająca reakcja dorosłego), którego oczekuje dziecko, by poczuć się zachęcony? ………………………………………………………………………………………………………………
- Zdecyduj, czego chciałbyś spróbować następnym razem, gdy natrafisz na podobną sytuację. ……………………………………………………………………………………………………………………………………