Fot. Ministerstwo Turystyki Izraela
Równie umowne jest umiejscowienie Wieczernika. Można wejść do dużej sali, o surowych ścianach, z kolumnami podtrzymującymi sklepienie. Nie ma w niej stołu ani żadnego innego mebla. I choć nie pochodzi z czasów Chrystusa, oddaje atmosferę jak z „Ostatniej Wieczerzy” Leonarda da Vinci. Co ciekawe, domniemany Wieczernik znajduje się na piętrze domu, który jest szczególnie cenny również dla Żydów. Na parterze bowiem oddają oni cześć w miejscu domniemanego pochowania króla Dawida. Zbieg okoliczności, czy skuteczne „marketingowo” 2 w 1?
Na Via Dolorosa wśród ciżby
Chrześcijanie przemierzający Via Dolorosa w większej części przeciskają się wśród ciżby miejscowych arabskich handlarzy odzianych w galabije i zakutanych w kefije. Czasem mija się też pejsatych przechodniów w jarmułkach. Potężne mury Starego Miasta zamykają na niewielkim obszarze trzy wielkie religie, kultury, tradycje, obyczaje – islam, judaizm i chrześcijaństwo. Wymusza to minimum tolerancji, po to by dało się przeżyć kolejny dzień. Ale napięcie i konflikty tlą się stale. Szczególnie intensywnie dają o sobie znać zatargi arabsko-żydowskie. Dlatego mieszkańcy Jerozolimy grupują się w poszczególnych sektorach miasta. Dzielnice żydowskie są znacznie nowsze, domy solidniejsze. Na ulicach zdarza się, że widać uzbrojone patrole wojskowe, wśród których nierzadko spotyka się młode dziewczyny – kobiety w Izraelu na równi z mężczyznami odbywają służbę wojskową. Jazda autobusem miejskim też dostarcza swoistych wrażeń. Kiedy czuje się coś zimnego i kłującego pod żebrami, może okazać się, że jest to lufa karabinu przewieszonego przez ramię żołnierza na przepustce (nawet na przepustce nie wolno im rozstawać się z bronią, muszą być w ciągłej gotowości). Kierowcy autobusów, które z jednej dzielnicy muszą wjechać do drugiej, spokojnie informują pasażerów, żeby zamknęli dla bezpieczeństwa okna i odsunęli się od nich – to w obawie o obrzucenie kamieniami.
Miejsce, gdzie zapłakał
Góra Oliwna, wznosząca się tuż poza Złotą Bramą, daje wytchnienie od zgiełku i upału wąskich uliczek starej Jerozolimy. Nic dziwnego, że tam też odpoczywali Jezus i jego uczniowie. Miejsce Ogrodu Oliwnego zlokalizowano prosto i praktycznie: w jedynym miejscu na stoku naprzeciw murów, w którym rosły oliwki. I powstała tam piękna świątynia. Prostota i przepiękne witraże bardziej skłaniają do refleksji niż mroczne i tłoczne wnętrza Bazyliki Grobu. Cała góra usiana jest kaplicami upamiętniającymi wydarzenia opisane w Ewangelii – zdradę Judasza, ostatnią modlitwę Jezusa przed uwięzieniem, miejsce, gdzie zapłakał spoglądając na niewierność Jerozolimy, miejsce Wniebowstąpienia… Z wierzchołka Góry Oliwnej roztacza się najpiękniejsza panorama Jerozolimy.
Stara Jerozolima to zaledwie 1 procent powierzchni współczesnego miasta. Pozostała większość to nowe dzielnice: szerokie ulice, nowoczesne hotele, szybkie samochody. W mieście, w którym niegdyś prawa strzegł Sanhedryn, dziś obraduje Knesset – izraelski parlament. Za supernowoczesnymi bazaltowymi fasadami kryje się Muzeum Holokaustu. Tradycja miesza się z nowoczesnością tak jak w każdym innym miejscu Izraela. Tak jak nad Morzem Martwym, w miejscu gdzie biblijna żona Lota zamieniła się w słup soli, a teraz wielkie kopalnie przetwarzają tony soli dziennie.
Jerozolima w erze koronawirusa
Wbrew pozorom koronawirus zjednoczył w pełnym ekumenizmie od wieków pogrążoną w konfliktach Ziemię Święta. 26 marca w Jerozolimie przywódcy wszystkich religii modlili się o zdrowie dla całego świata w świetle globalnego kryzysu.
A w uroczystości wzięli udział naczelni rabini Jerozolimy oraz przedstawiciele kościołów rzymskokatolickiego, druzyjskiego, prawosławnego, ormiańskiego… To była piękna i jakże wzruszająca modlitwa na tle wyjątkowej scenerii starej Jerozolimy.
Koronawirus wpłynął również na rytuały religijne – tymczasowo zmieniły się zwyczaje i praktyki uważane za fundamentalne. Obecnie chrześcijańskie msze święte w Ziemi Świętej są odprawiane bez udziału wiernych za pośrednictwem mediów. Jeszcze wcześniej, na początku marca, ogłoszono również zmiany w samej liturgii – m.in. kapłani podawali komunię wyłącznie na rękę, zamiast kłaść ją na językach wiernych, nie było także wody święconej w kościele. Znak pokoju należało wymieniać bez kontaktu fizycznego.
Tegoroczne Święta Wielkanocne 12 kwietnia w Ziemi Świętej Anno Domini 2020 nie będą wyglądały jak zwykle. Kiedy tłumy pielgrzymów i turystów z całego świata odwiedzały Izrael szczególnie w tym okresie. Teraz ulice są opustoszałe. Bazylika Grobu Pańskiego w Jerozolimie czczona w tradycji chrześcijańskiej jako miejsce ukrzyżowania i pochówku Jezusa Chrystusa, została 25 marca zamknięta, to smutny fakt, bo nie wiadomo na jak długo. W związku z tym, że bazylika jest we współposiadaniu kilku Kościołów chrześcijańskich, więc by nie wyróżniać żadnego z wyznań, klucze przekazano muzułmanom.
Od 25 marca władze Izraela poinstruowały wszystkie synagogi, by zamknęły budynki i odmawiały modlitwy na zewnątrz, uwaga: przy uczestnictwie nie więcej niż 10 osób. A pod Ścianą Płaczu pouczano wiernych, by powstrzymywali się od zbiorowych adoracji i całowania kamieni starożytnego muru, który jest najprawdopodobniej jedyną pozostałością po zburzonej przez Rzymian Świątyni Jerozolimskiej.
Dobra wiadomość jest taka, że możemy wirtualnie, duchowo uczestniczyć w nabożeństwach odprawianych w Ziemi Świętej.
– Transmisje nabożeństw na żywo z Bazyliki Zwiastowania w Nazarecie już odbywają się online w każdy wtorek o 6:30 (IST) i 20:30 (IST) – tzw. „Mysteries of Nazareth”, m.in. w językach angielskim i włoskim.
– W każdy czwartek o 20:30 odbywa się również adoracja Najświętszego Sakramentu (języki: włoski i angielski).
– W każdą sobotę o godz. 12 – Angelus – w jęz. łacińskim.
Online: w jęz. angielskim:
https://youtu.be/PaMtJzQPu7U
Kalendarz uroczystości Wielkiego Tygodnia – Jerozolima – kwiecień 2020
9 kwietnia – Msza św. w kościele Getsemani – godz. 21 – EN/ IT/ FR/ AR/ ES/PT
11 kwietnia – Wigilia Wielkanocy – Bazylika Grobu Świętego – msza św. o godz. 6:30
www.cmc-terrasanta.org
https://www.facebook.com/terrasantacmc
https://www.itraveljerusalem.com/article/easter-in-jerusalem/
Oświadczenie trzech wspólnot w sprawie Bazyliki Grobu Świętego:
https://www.custodia.org/it/news/statement-three-communities-holy-sepulchre
Myślmy pozytywnie, optymistycznie, kiedy podróżowanie jest teraz niemożliwe, warto wejść na stronę internetową Jerozolimy i zobaczyć, jak wyglądają najciekawsze miejsca i zabytki, które przecież możemy jeszcze w przyszłości odwiedzić.
Jerozolima online: http://www.itraveljerusalem.com/
Z okazji Wielkanocy życzę moim kochanym Studentom – zdrowia!
Olga Dębicka
